Een tijdje geleden zei mijn vriendin, bijna achteloos, op een zaterdagochtend: “Ik word het liefste wakker met Bert Wagendorp.” Ik verslikte me bijna in mijn koffie. Werd hier nonchalant aangekondigd dat ik na een relatie van ruim 25 jaar werd ingeruild voor Wagendorp, columnist van de Volkskrant?
Dat bleek gelukkig niet het geval. Mijn vriendin las de krant en wilde alleen maar vertellen dat ze de columns van Bert Wagendorp zo’n goed begin van de dag vond. Waarom? “Omdat hij met een aangenaam gevoel voor humor vaak precies onder woorden brengt wat ik vind” zei ze.
Vraag een willekeurig persoon naar zijn of haar favoriete columnist en de kans is groot dat hij of zij iemand noemt met ongeveer dezelfde opvattingen. We worden als mensen blijkbaar graag in onze mening bevestigd.
Bij de introductie van het internet was de hoop dat de surfende mens met een grotere diversiteit aan meningen geconfronteerd zou worden, maar het omgekeerde bleek volgens Amerikaans onderzoek het geval: we nemen massaal vooral informatie tot ons die ons niet aan het twijfelen brengt. Het internet is geen ruilmarkt van ideeën geworden, maar een echoput. Berichten die op sociale media worden gedeeld, zouden vaak vooraf gegaan kunnen worden door de drie woorden: zie je wel….
Ik maak mezelf er ook vaak schuldig aan, het is immers best aangenaam om het idee te hebben dat je gelijk hebt en toch gaat het me steeds meer irriteren.
Debatten verharden en worden saai omdat ze een voorspelbare herhaling van zetten zijn geworden. Meningen lijken steeds vaker in beton gegoten.
Op tv zien we BN’ers die gepresenteerd worden als ‘opiniemaker’. Niet omdat ze zo ontzettend deskundig zijn of originele, creatieve inzichten hebben, maar omdat ze een voorspelbare mening vertolken. Blijkbaar willen veel kijkers zekerheidjes horen.
Ik vind het armoe. Vooruitgang is zelden geboekt door mensen die dogmatisch overtuigd waren van hun eigen gelijk, maar door mensen die buiten de lijntjes kleurden en durfden te twijfelen. Wijsheid komt van mensen die zoveel kennis hebben dat ze beseffen hoe weinig ze weten en humor komt tot bloei wanneer er ruimte is voor relativering en vooral zelfrelativering.
Ik zou willen pleiten voor een herwaardering van de twijfel. Dogma’s leiden tot polarisatie en in het ergste geval tot ideologische of religieuze ruzies en oorlogen. Twijfel is een veel beter recept voor vrede, creativiteit en prettig samenleven.
Of u nou aan de ramadan doet of niet: mijn voorstel is deze maand te beginnen met meer te twijfelen. Laten we onszelf en de ander de ruimte geven van mening te veranderen.
De wereld zal er beter op worden…..tenminste, dat denk ik.
En zelf word ik graag wakker met de columns van Sheila Sitalsing.
Deze column verscheen eerder als ramadangedachte op de site van Enis Odaci. Tijdens de Ramadan 2016 publiceert Enis iedere dag de ramadangedachte van iemand anders. Kijk voor een overzicht hier.
Ewoud Butter 