Minister Van der Laan heeft een overeenkomst gesloten met de webfora marokko.nl en maroc.nl over het beheer van hun webfora. Interessant is wat de consequenties van deze overeenkomst zullen zijn voor andere sites en fora die direct of indirect geld van de overheid ontvangen. Overigens zouden sites als marokko.nl en maroc.nl aanspraak moeten kunnen maken op meer subsidie.
Eén van de eerste Kamervragen die minister Van der Laan vorig jaar na zijn aantreden van de PVV kreeg, gingen over haatzaaiende en discriminerende uitlatingen op marokko.nl. Nou zijn er tientallen websites waarop sprake is van dergelijke uitlatingen, maar als een van de weinigen ontvangt marokko.nl voor een enkel project subsidie van deoverheid. De PVV had al eerder vergeefs over marokko.nl vragen gesteld aan minister Plasterk, maar vond bij Van der Laan eindelijk gehoor.
De minister was zich ‘rot geschrokken’ van wat hij aantrof op marokko.nl en riep niet alleen deze site, maar voor de zekerheid ook twee andere sites op het matje die van het ministerie in 2009 nog een projectsubsidie ontvangen: maroc.nl en islamwijzer.nl.
Deze week laat het ministerie op de website weten dat de exploitant van de website Marokko.nl maatregelen gaat treffen om het beheer van de site verbeteren. Streven is dat de exploitant per januari 2010 in staat is discriminerende en/of haatzaaiende uitspraken binnen het uur te verwijderen. Het ministerie laat verder weten dat Maroc.nl in het verleden al een slag heeft gemaakt in de verbetering van het moderatiebeleid en dat deze site zich aansluit bij de afspraken die zijn gemaakt met Marokko.nl. Over het project islamwijzer.nl waren geen klachten over moderatie.
De projectsubsidies aan alle drie de organisaties lopen dit jaar af.
Symboolpolitiek?
In een blog die ik eerder dit jaar schreef, vroeg ik me af of Van der Laan zich in deze kwestie niet zou laten verleiden tot symboolpolitiek. Ik schreef destijds:
Van der Laan kan natuurlijk sites waaraan hij subsidie verstrekt op het matje roepen en vragen om goed beheer, maar hij zal dan wel moeten aangeven wat hij onder goed beheer verstaat. De vraag is of hij vervolgens over sanctiemogelijkheden beschikt om werkelijk stappen tegen de sites te ondernemen. In de subsidievoorwaarden staat hier – waarschijnlijk – niets over vermeld. Wanneer hij stappen tegen de Marokkaanse sites wil ondernemen, zal dat moeten gebeuren op grond van toetsbare criteria die ook toepasbaar kunnen zijn op andere webfora die nu en in de toekomst [direct of indirect] van de overheid geld ontvangen.
Zo niet, dan moet de conclusie zijn dat de minister zich voor het karretje van de PVV heeft laten spannen en zich heeft laten verleiden tot symboolpolitiek. Het enige wat dan is bereikt, is dat (opnieuw) de suggestie is gewekt dat ze in den Haag ernstig last hebben van selectieve verontwaardiging en dat voor Marokkanen een andere vrijheid van meningsuiting geldt dan voor andere groepen.
Minister Van der Laan schrijft nu dat hij het Meldpunt Discriminatie Internet opdracht heeft gegeven onderzoek te laten doen naar het moderatiebeleid van een aantal grote Nederlandse webfora om beter inzicht te krijgen in de randvoorwaarden voor goed beheer. Ook bespreekt hij met de leden van het kabinet het onderwerp subsidie voor internetprojecten in een bredere context om tot een eenduidige lijn te komen.
Van der Laan lijkt dus niet de intentie te hebben het bij symboolpolitiek te houden. Interessant is wel de vraag of het ook echt iets op zal leveren. Allereerst betekent overleg met andere ministeries dat het al snel een paar jaar zal duren voordat er meer duidelijkheid komt.
Het zal voor veel beheerders van websites al snel ondoenlijk blijken te zijn binnen een uur alle haatzaaiende en discriminerende taal te verwijderen. Dat vraagt om moderatoren die 7 dagen per week en 24 uurper dag beschikbaar zijn.
Enige overeenstemming over wie bepaalt wat ‘haatzaaiend endiscriminerend’ is vervolgens ook geen sinecure. Met een beetje pech zal het snel leiden tot een hele trits aan rechtszaken. En dan moet er nog een sanctie worden vastgesteld. Na hoeveel bedreigingen wordt er hoeveel gekort op de subisidie?
Interessant is ten slotte of er uiteindelijk ook voorwaarden voor goedbeheer gesteld gaan worden aan andere sites die indirect geld van de overheid ontvangen, zoals de sites van de publieke omroep of aan de sites die geld van de overheid ontvangen voor campagnes; zo vangt het weblog GeenStijl geld van het ministerie van Defensie (zie: defensie vuistdiep in GeenStijl).
Meer subsidie voor marokko.nl en maroc.nl
Overigens vind ik dat sites als marokko.nl, maroc.nl (maar ook maghreb.nl, wijblijvenhier, hababam, waterkant, lokum etc.) aanspraak zouden moeten kunnen maken op veel meer subsidie. De reden hiervoor is simpel: het effect van deze sites op de participatie en integratie van migrantenjongeren is vele malen groter dan het gros van regulier gesubsidieerde initiatieven. Een gemiddelde welzijnsorganisatie of een debatcentrum is bijvoorbeeld al blij wanneer er voor een project of een discussiebijeenkomst 50 allochtone jongeren zijn geworven. Deze jongeren heten ‘moeilijk bereikbaar’ te zijn en dat mag dan ook wel wat kosten.
Voor sites als Maroc.nl en marokko.nl zijn dergelijke streefcijfers een eitje. Zij hebben ieder meer ‘leden’ dan de grootste politieke partij in Nederland, het CDA. Op ieder willekeurig moment van de dag zijn er op deze sites vele honderden en soms duizenden jongeren online, die niet alleen chatten en onzin uitwisselen, maar ook elkaar informeren over werk en school, waardoor hun deelname aan de Nederlandse samenleving vergemakkelijkt wordt. De informatie die ze nodig hebben is niet aan een plaats of tijd gebonden, maar kon worden ingezien waar en wanneer het hen uitkomt.
Taboes worden bespreekbaar gemaakt en meningen worden gevormd. Via speciale projecten wordt de emancipatie van meiden bevorderd en dankzij het bezoek van jongeren met een andere etnische achtergrond, is er volop sprake van interetnische ontmoeting zonder dat er een barbecue georganiseerd hoeft te worden. Het wemelt op deze sites van de informele ‘mentor’- en ‘maatjesprojecten’ en er wordt dagelijks-informeel – huiswerkbegeleiding gegeven. Tot slot zijn deze sites oorspronkelijk opgezet door vrijwilligers die er soms wel 30 uur per week mee bezig zijn.
Deze vorm van virtueel vrijwilligerswerk valt vaak buiten het gezichtsveld van beleidsmakers – misschien wel juist omdat de sites voor hun reguliere activiteiten geen subsidie vragen. En misschien moeten ze dat zo ook maar houden.
Ewoud Butter 