Ooit behoorde Nederland tot de grootste islamitische naties ter wereld, maar de moslims die toen tot het Nederlandse rijk behoorden, woonden aan de andere kant van de wereld. In Nederland merkten we weinig van de islam. Nu is dat anders. Terwijleen groot deel van de Nederlandse samenleving de afgelopen decennia seculariseerde, eisten de moslims steeds nadrukkelijker hun plek op. Niet alleen nam het aantal moslims toe, de tweede generatie beschouwtzich ook nadrukkelijker als Nederlands burger en zegt: wij zijn Nederlandse burgers met een islamitische achtergrond en wij blijven hier. Ze claimen het burgerrecht zichzelf te mogen zijn, hun eigen keuzes te kunnen maken en eisen op grond van de vrijheid van godsdiensten de vrijheid van meningsuiting ruimte voor hun islam. Ze kunnen,verwijzend naar marktbegrippen als ‘klant- en vraaggerichtheid’voorzieningen en producten vragen die aan hun behoeften voldoen.
Een groot deel van de Nederlandse (niet-islamitische) burgers ervaart dit als een beangstigende ontwikkeling. Er zijn verschillende buurten, scholen en bedrijven waar moslims in de meerderheid zijn en waar Nederlandse, vaak liberale verworvenheden, in het gedrang komen. Het gaat daarbij juist vaak om verworvenheden, als de emancipatie van de vrouw en de homo, waarvoor halverwege de vorige eeuw door socialisten en liberalen is gevochten. Ook zijn er verschillende voorbeelden te noemen van politici, kunstenaars en gewone burgers die ernstig in hun vrijheid werden en worden beperkt naar aanleiding van uitingen en bedreigingen van moslims. ‘Nederland islamiseert’ klinkt het dan. Tot op zekere hoogte is dat waar, maar tot op welke hoogte? In hoeverre is er sprake van feitelijke islamisering? In hoeverre wordt eroverdreven? Wie hebben er belang bij het beeld van islamisering?
De ‘feiten’: hoeveel moslims zijn er in Nederland?
Hoeveel moslims zijn er in Nederland? Het is een vraag waarop moeilijk een feitelijk antwoord te geven is. Tot en met 2004 schatte het CBS het aantal islamieten in Nederland door per herkomstgroep het aandeel islamieten te schatten op basis van extern onderzoek en het percentageislamieten in het herkomstland. Op grond daarvan werd het aantal moslims op ongeveer een miljoen geschat. In 2007 werd Nederlanders,waaronder moslims, gevraagd wat ze er zelf van vonden. Dit gebeurde door middel van interviews en enquetes. Hieruit bleek dat er in 2006 857.00 moslims in Nederland waren.
De meeste moslims behoren tot de groep niet-westerse allochtonen,maar dat betekent niet iedere niet-westerse allochtoon ook moslim is.Ongeveer 47 procent van de niet-westerse allochtonen in Nederland is moslim. De grootste groep islamieten in Nederland, met bijna 325 duizend personen, wordt gevormd door mensen die afkomstig zijn uitTurkije. Daarna volgen de Marokkanen met ruim 260 duizend personen. Van de groep overige niet-westerse allochtonen vormen de Surinamers met 34 duizend personen de grootste groep islamieten. Daarna volgen de Afghanen (31 duizend) en de Irakezen (27 duizend). Er zijn 12 duizend autochtone islamieten.Tot deze laatste groep behoren ook de ‘derde generatie allochtonen’.Dit zijn de kinderen van de tweede generatie niet-westerse allochtonendie, omdat zowel zijzelf als hun ouders in Nederland zijn geboren, totde autochtonen worden gerekend.
Tot de groep ‘moslims’ behoren zowel de streng gelovigen als moslims die mino (moslim in name only) zijn. Mino’s zijn moslims die niets meer aan het geloof doen. Sommigen van hen zijn seculier, maar blijven zich moslim noemen om de omgeving(ouders) niet te kwetsen of om door die gemeenschap niet uitgesloten teworden. Anderen zien ‘moslim’ eerder als een culturele identiteit danals een geloof. In de woorden van de 44-jarige Hussein: ‘Ik geloof nietin Allah, maar voel me wel verbonden met de islamitische culturele roots van m’n ouders. Misschien net zoals Geert Wilders over een joods-christelijk erfgoed spreekt. Bovendien wordt mijn moslimidentiteit versterkt, wanneer jullie Nederlanders mij steeds maar als moslim blijven bestempelen.’
secularisatie
Het SCP signaleerde in 2004 op grond van cijfers over de periode 1998-2002 een duidelijke trend naar secularisatie, in de zin van verminderde religieuze participatie. In die periode daalde het moskeebezoek onder Turken van 44 naar 35 procent en onder Marokkanen van 38 naar 23 procent. Uit het onderzoek bleek dat vooral jonge, hoger opgeleide en goed geïntegreerde minder aan de islam hechten in het dagelijks leven. De teruggang van het moskeebezoek is deels te verklaren uit het veel lagere moskeebezoek van jongeren, die de preken in Turks en Arabisch niet verstaan en hun heil zoeken bij leeftijdgenoten en op het internet.
De vraag is of het secularisatieproces de afgelopen jaren is voortgezet. Tegelijkertijd wordt er namelijk geconstateerd dat er ook een groeiende groep jongeren jongeren is die zich aangetrokken voelt tot orthodoxere vormen van de islam.
islamitische meerderheid?
In enkele buurten in de grote steden is sprake van een grote groep moslims. Over het gehele land beschouwd vormen de 850.000 moslimsongeveer 5% van de bevolking. Ter vergelijking: volgens eerdergenoemd CBS-onderzoek beschouwde in 2007 47% van de Nederlanders zich als christen, waarvan 28% katholiek en 19 procent protestant (hervormd, gereformeerd of luthers); 4% rekende zich tot een andere godsdienst (hindoes, boeddhisten, joden en kleinere (orthodoxe) christelijke kerkgenootschappen). Een grote groep Nederlanders – 44% – rekent zich tot geen enkele godsdienst. Deze laatste groep is in de afgelopen 40 jaar bijna verdubbeld en groeit nog steeds. Een seculiere meerderheid zal in Nederland eerder gehaald worden dan een islamitische.
Daarbij moet worden opgemerkt dat een monolitisch islamitisch machtsblok helemaal ver weg is. Net als de christenen vallen de islamitische groepen in Nederland uiteen in tientallen denominaties en stromingen, die elkaar geregeld zowel religieus als politiek bestrijden. Illustratief mag het in dat verbandgenoemd worden dat het de Nederlandse moslimorganisaties nooit is gelukt één overkoepelend adviesorgaan voor de overheid te vormen.
In vergelijking met andere Europese landen,ligt het aantal moslims in Nederland relatief hoog. Alleen in Frankrijk(6-9%) ligt het aandeel moslims hoger. In Denemarken wordt het aantalmoslims geschat tussen de 2.8% en 5%, in België, Zwitserland enDuitsland rond de 4%, in het Verenigd Koninkrijk rond 2,8% en in Italië op 1,4%.
prognose
Het is al moeilijk om te schatten hoeveel moslims er nu in Nederland wonen. Nog moeilijker is een schatting te maken van het aantal moslims in Nederland over 10, 20 30 of 40 jaar. Dat is – bij voorbaat – nattevingerwerk.
Ervan uitgaande dat circa 94 procent van de islamieten van niet-westerse herkomst is en ongeveer 47 procent van de niet-westerse allochtonen in Nederland islamiet is, kan de ontwikkeling van het aantal niet-westerse allochtonen een aanwijzing bieden.
Volgens een prognose van het CBS is in 2030 2,4 miljoen van de Nederlanders niet-westerse allochtoon vande eerste of tweede generatie. Indien van deze groep grofweg de helft zichzelf als moslim beschouwt, telt Nederland 1,2 miljoen niet-westersemoslims van de eerste of tweede generatie.
Indienalle moslims van de huidige tweede generatie (400.000) dan ieder ‘derde generatie’ kinderen hebben gekregen, zouden daar nog 400.000 moslims bijkomen (ervan uitgaande dat alle islamitische vrouwen gelovig blijven en gemiddeld 2 gelovige kinderen krijgen). Indien alle secularisatieprocessen onder Nederlandse moslims zouden stoppen, zou het aantal moslims in Nederland in 2030 gestegen kunnen zijn tot 1,6 miljoen. Op een bevolking van naarschatting 17,5 miljoen, zal dat dan net iets minder dan 10% zijn.
Nogmaals, dit is natte vingerwerk. Er zijn goede argumenten om he taantal moslims over 20 jaar lager (secularisatie, snel dalende vruchtbaarheidscijfers, gemengde huwelijken) of hoger (stijgende immigratie, hogere vruchtbaarheidscijfers, meer bekeerlingen) in te schatten.
Het aantal zal in ieder geval heel wat lager liggen dan wordt voorspeld in apocalyptische en populaire filmpjes op het internet, die vooral bedoeld lijken om niet-moslims schrik aan te jagen. Zoals deze die op Het Vrije Volk werd geplaatst, waarin wordt voorspeld dat over 15 jaar Nederland voor de helft uit moslims zal bestaan.
Wordt vervolgd.
(c) Ewoud Butter
links:
Op verschillende weblogs wordt geschreven over de islamisering vanNederland naar aanleiding van de aankondiging van Geert Wilders datFitna2 hierover zal gaan. Zie bijvoorbeeld:
Martijn de Koning: islamisering van Nederland
Stan de Jong: stop de islamisering (1) en (2)
Sargasso: vraag: voorbeelden van islamisering
Ewoud Butter 