De Muur en de Nederlandse spionnen Reydon en De Jager

Op 1 september 1989 studeerde ik af op Nederlands Oost-Europabeleid. Een heroïsche carrière als de nieuwe dr. Clavan zat er niet in: 2 maanden na mijn afstuderen viel de Berlijnse Muur en daarmee brokkelde ook mijn ‘specialiteit’ af.

Reydon en De Jager

Bij het herdenken van de val van de Berlijnse Muur moet ik ook denken aan de Nederlandse spionnen Reydon en De Jager,  die in 1961, een week na het oprichten van de Berlijnse Muur, in de Sovjet Unie waren gearresteerd en na een proces ruim 2 jaar vast zaten in een Russische cel.

Evert Reydon (foto) en Louw de Jager waren – slecht voorbereid – door de Nederlandse Inlichtingen Dienst Buitenland (IDB) met een auto naar de Sovjet Unie gestuurd om als ‘toerist’ foto’s te maken van strategisch belangrijke locaties.

Ik heb Evert Reydon in 1988 een paar keer uitgebreid gesproken en zijn verhaal opgenomen in mijn doctoraalscriptie.
Reydon had op grond van verschillende aanwijzingen het sterke vermoeden dat hun arrestatie een onderdeel was geweest van een deal van de Sovjets met het Westen: volgens Reydon waren ze naar de Sovjet Unie gestuurd om samen met 16 andere westerse spionnen gearresteerd te worden, zodat de Sovjets de bouw van de Muur met behulp van showprocessen konden legitimeren.

Direct na terugkeer in Nederland verbrak de Nederlandse geheime dienst de banden met Reydon en De Jager. Als dank voor hun diensten kregen ze nog wel een vakantie en een auto. De Jager is voor het leven beschadigd geweest door de jaren in de Russische cel. Ik weet niet of hij nog leeft. Reydon, een bijzonder vriendelijke man, was taxi-chauffeur geworden. Hij is inmiddels overleden.

Het verhaal van Reydon en De Jager staat onder andere beschreven bij Buro Jansen en Janssen. In 1967 verscheen Spion voor Nato, een autobiografisch verhaal van Evert Reydon, dat is hier te lezen.

Hieronder het verslag van hun aankomst in 1963 op Schiphol.