Over de oorzaken en de aanpak van Marokkaanse jeugdcriminaliteit

Sinds eind jaren 80 in het Parool de eerste artikelen over criminaliteit onder Marokkaanse jongeren verschenen, wordt er gesproken over Marokkaanse jeugdcriminaliteit. Hoe komt het dat Marokkaanse jongeren veel keer vaker in contact komen met de politie dan autochtone jongeren?

Juliaan van Acker, emeritus hoogleraar orthopedagogiek heeft zich onder andere verdiept in de oorzaken van de criminaliteit onder Marokkaanse jongeren. Omdat de gemeente Roermond de Belg Van Acker inhuurde om de problematiek met Marokkaanse jongeren aan te pakken, benaderde Binnenlands Bestuur hem voor een uitgebreid interview.
Dat interview leidde tot boze reacties onder Limburgse Marokkanen. Een interview aan het dagblad De Limburger leidde vervolgens tot een eervolle vermelding op Geen Stijl.
Hieronder, op grond slechts van beide artikelen en een blog op Van Ackers site, een overzicht van de opvattingen van Van Acker over de oorzaken en aanpak van Marokkaanse jeugdcriminaliteit.

Oorzaken volgens Van Acker

Hoe komt het nu dat precies Marokkaanse jongeren vier keer vaker in aanraking komen met de politie? Gedrag wordt aangeleerd in het gezin en in de directe omgeving, Dit geldt ook voor probleemgedrag. Marokkaanse kinderen in het Westen staan vanaf hun vroegste jeugd bloot aan een scala van ongunstige factoren.
Zoals gedwongen, vaak liefdeloze huwelijken van hun ouders waarin geen respect wordt bijgebracht voor anderen, vooral niet voor vrouwen, en waarin ‘iemand die niet tot de eigen kring behoort gezien wordt als de vijand.
Daarnaast de specifieke schaamtecultuur van de Berbers waarin schuld bekennen ondenkbaar is.
Groepsdruk: ‘Marokkanen worden getiranniseerd door hun eigen groep. Wie bijvoorbeeld bij de overheid gaat werken wordt gezien als verrader.
De rol van de moskee is vaak negatief. ‘Het is niet alleen een gebedshuis, het heeft ook een sociale en politieke functie. Problemen moeten worden opgelost binnen de eigen gemeenschap. Samen met de schaamtecultuur weerhoudt dit Marokkanen ervan bij opvoedproblemen hulp te zoeken bij reguliere instellingen zoals het maatschappelijk werk.’
Veel Marokkaanse jongetjes hebben op 4-jarige leeftijd al een cognitieve achterstand die voor de meesten nooit meer in te halen is. Kleuters hebben als ze naar school gaan een zeer beperkte woordenschat, óók in hun eigen taal.
De kinderen hebben nooit geleerd om te overleggen, ze weten niet hoe ze dingen moeten uitleggen (door hun beperkte woordenschat), de enige manier die ze kennen om hun zin te krijgen is agressie.
Ze hebben nooit een boek gelezen, ze hebben geen leerzame spelletjes of puzzeltjes gehad om hun motoriek en hun cognitieve vaardigheden, dat wil zeggen hun denkvermogen, te ontwikkelen.
‘Door hun cognitieve achterstand lopen die jongetjes een grote kans elke dag te worden uitgelachen op de basisschool. Ze gaan spijbelen, op straat hangen, kattenkwaad uithalen, en zo wordt het van kwaad tot erger’
Volgens Van Acker is het – gemiddeld genomen – lage opleidingsniveau van de Marokkaanse moeders een belangrijke oorzaak. Ze hebben amper contact met de omringende samenleving.’ Een niet-opgeleide, analfabete moeder kan best een heel liefdevolle en warme moeder zijn, maar zij is wel de slechtst denkbare opvoedster voor kinderen in onze hypermoderne samenleving.
Een laag opgeleide moeder is daarom een belangrijke risicofactor voor later crimineel gedrag, net als crimineel gedrag van de vader of agressie van een kind op jonge leeftijd.
“Die Marokkaanse ouders komen nu nooit naar ouderavonden, niet omdat ze niet willen, maar omdat ze niet durven. Ze zijn vaak weinig verbaal en zijn bang toch alleen maar kritiek te krijgen.’
‘De IQ-testen die worden gebruikt voor kinderen noem ik een vorm van discriminatie, het is regelrecht racisme dat elke dag plaatsvindt.”

Oplossingen

Oprichting van wijkscholen, waarbij de jeugdhulpverlening en het maatschappelijk werk worden ondergebracht ín de basisschool. Als de jeugdhulpverlening in de school is gevestigd, kan er een directe link worden gelegd tussen de leerkracht en de hulpverlener. Bovendien kan de hulpverlener zo in een vroeg stadium contact leggen met het gezin van het probleemkind.
‘Problemen moeten worden behandeld waar ze zijn ontstaan en in de behandeling moeten de volwassenen uit de omgeving van het kind een centrale rol krijgen.’ ‘De basis van mijn werkwijze is het opbouwen van een vertrouwensrelatie met de volwassenen rondom die probleemjongeren. De ouders zijn onze partners, we kunnen niet zonder hen.’
Kern van zijn aanpak in Roermond: creatie van een ‘netwerk van solidariteit’, bestaande uit positieve rolmodellen die zich om de jongeren gaan bekommeren. Uiteenlopende mensen worden ingeschakeld: de wijkagent, de docent, de ouders, de jongerenwerker en medewerkers van de sportclub. ‘Het gaat er vooral om het sociale netwerk van de jongere mee te krijgen. Zij die nog invloed kunnen uitoefenen op het gedrag van de jongeren.
Jongeren krijgen trainingen (sociale vaardigheid, anti-agressie), de ouders en de school worden van adviezen voorzien en geprobeerd wordt de jongens sociaal actief te laten worden (bijbaantje, sportclub).
Binnen de Europese Unie zou de maatschappelijke dienstplicht breed ingevoerd moeten worden voor jongens en meisjes.
Van Acker is tegen WW-uitkeringen. ‘Ook in België zitten tienduizenden Marokkanen thuis werkloos te zijn, terwijl er werk genoeg is. Het is ook een vorm van respect naar het individu. Het mag niet zo zijn dat niemand je meer nodig heeft.’
De hulp van en samenwerking met landen als Marokko is uiteindelijk onontbeerlijk om de problemen met Marokkaanse jongeren in Nederland werkelijk op te lossen. In hun herkomstlanden kunnen ze in eigen taal alsnog een opleiding kunnen gaan volgen in vakinternaten, gesubsidieerd door de Europese Unie.
Investeren in herkomstlanden.‘Als Noord-Afrika goed onderwijs, een goede gezondheidszorg, een aanvaardbaar minimum inkomen en gelijke kansen voor iedereen zou hebben, dan hoeft geen enkele Noord-Afrikaan nog naar Nederland te komen vanwege de sociale voorzieningen.
Gespecialiseerde hulpverlening en eventueel justitieel ingrijpen zijn pas nodig als informele tussenkomst niet helpt.
Repressie tegen een ‘kleine minderheid van enkele honderden psychopaten en verbitterden die de sfeer in onze wijken verzieken.’ “Ik ben geen tegenstander van een harde aanpak. Alleen moet die harde aanpak dan wel gepaard gaan met het aanbieden van educatieve vaardigheden.’
Van Acker pleit voor een ondertoezichtstelling van deze jongens tot hun 35e jaar. ‘Die juridische mogelijkheid bestaat nog niet, maar deze jongens moeten gewoon van de straat, óók als ze meerderjarig zijn.’
Voor de onverbeterlijke recidivisten pleit Van Acker voor bewaking, praktijkgericht onderwijs en zinvolle tijdsbesteding.
Voor moslims is tot cruciaal voor hun integratie dat zij ruimte krijgen en aan hun kinderen geven om kritisch te denken, een eigen standpunt durven in te nemen en respect te hebben voor de overtuigingen van anderen. De christelijke kerken hebben eeuwenlang kritisch denken en de persoonlijke keuzevrijheid de kop ingedrukt, het is nu aan de islam om ook deze hobbel te nemen.