Ik ken een hele aardige, sympathieke man. Laat ik hem Hans noemen. Hans is vriendelijk, voorkomend en beschaafd. Maar, Hans heeft een klein minpuntje: hij heeft weinig op met hygiëne. Hij wast zich zelden, ook niet als hij naar de wc is geweest. Hans stinkt. En niet zo’n beetje ook. Zijn handen zijn vies, zijn nagels hebben enorme zwarte rouwranden.
Nu kan ik me voorstellen dat er mensen zijn die Hans liever geen hand zouden willen geven. Maar in Nederland schijnt het een elementair onderdeel van onze cultuur te zijn dat we respect voor elkaar vooral kunnen tonen door elkaar een hand geven, of die nou schoon is of niet.
Ik vind het een lastige kwestie.
Stel, je komt op een verjaardagsfeestje. Zo’n typisch Hollands statisch feestje in een doorsnee Nederlandse huiskamer. Op tafel staan een paar bakken chips en nootjes waar iedereen vrolijk met zijn schone en minder schone handen in graait. In de kamer zitten behalve de jarige, enkele goede bekenden, enkele minder goede bekenden en enkele volstrekt onbekenden.
Je komt binnen, wat doe je dan? Wat is typisch Nederlands? Zoen je iedereen plat
op de bek, kus je twee, drie of – op z’n Marokkaans- vier keer? Als je gaat zoenen, begin je dan links of rechts? Kus je op de mond, de wang, de hand of in de lucht? Kus je als man ook andere mannen? Welke wel, welke niet? ‘Hug’
je alle aanwezigen? Omhels en zoen je alleen de jarige en geef je anderen een hand of geef je de jarige een hand en zwaai je naar de andere aanwezigen? En als er later mensen binnen komen, moet ik me dan beledigd voelen wanneer ze mij niet een hand zijn komen geven, maar alleen naar me zwaaien?…
En stel dat je een hand geeft, wat is dan een typische Nederlandse
hand? Een stevige hand of een handdruk
die voelt als een gebruikt theezakje? Trek je de hand van de ander naar
je toe of duw je hem juist weg? Hou je je hand verticaal of zorg je
juist dat hij iets gedraaid is en je hand boven (dominant) ligt of
juist zo gedraaid is dat hij de onderliggende (bescheiden) partij is?
Hoe lang hoe je de hand van de ander vast? Kijk je elkaar ondertussen
aan? Veeg je je hand vooraf schoon aan je broek?
En met wie begin je in een ruimte? De dichtstbijzijnde
persoon, de meest dierbare, de hoogste in rang of eindig je daar juist mee?
Nederlanders geven elkaar dus een hand. Dat is typisch Nederlands.
Nou geven mannen in mediterrane landen elkaar vaker een hand dan
Nederlanders dat doen. Zijn zij dan Nederlandser dan de Nederlanders?
Handen geven, zoenen en knuffelen kun je op eindeloos verschillende
manieren. Al die uitingen kunnen symbool staan voor een enorme
diversiteit aan emoties.
Ik ben een in Nederland geboren en getogen man en heb nooit een
inburgeringscursus gehad. De laatste jaren krijg ik echter steeds
meerde behoefte aan een langdurige en intensieve inburgeringsopleiding.
Ik wil les van een leuke juf: handen geven en zoenen op z’n Nederlands voor beginners.
P.S. Brieven en emails worden de laatste jaren vaak met
een ‘dikke kus’ afgesloten. Wat is dat eigenlijk?
Ewoud Butter 
Beste Ewoud,
Een “dikke kus” onder aan een mail of brief is een digitale of schriftelijke vette smakkert op je wang, een hartelijke, stevige zoen op het zachtste gedeelte van de zijkant van je gezicht, een niet fysieke, liefdevolle uiting van genegenheid die je in gedachten krijgt en al dan niet met een glimlach mag ontvangen (“nou liever niet” of “ach wat fijn”).
En wat het handen geven betreft, ik probeer me indien mogelijk te ontrekken aan dit soort “typisch Nederlandse gewoonten” die trouwens gekenmerkt worden door grote verschillen afhankelijk van milieu en leeftijdsgroep. Mensen zoenen (3 of 4 keer!) en handen geven omdat het moet of hoort is nooit een aangename bezigheid.
Ik probeer dat soort zaken tot een minimum te beperken al ontkom ik er niet altijd aan (slechte adem, prikkende baarden, natte handen, weke handen, kleverige handen, harde scherpe handen en meer van dit soort verhelderende narigheid).
Het wordt pas fijn als je vanuit je hart, je hartelijkheid, vanuit genegenheid en openheid een ander wilt begroeten. Op zo’n moment is er geen plaats voor gedachten over hoe of wat, dan draait het om het gevoel dat in het gebaar wordt gelegd, om het contact dat je legt met de ander.
Op zo’n moment gaat het begroeten werkelijk ergens over…
Als mij op zo’n moment te kennen wordt gegeven dat een hand ongewenst is…tja dan is dat even erg pijnlijk en voel ik mij als mens of vrouw enigzins afgewezen, ook als die ander zegt dat het niet persoonlijk is maar dat hij vanwege zijn geloof mij geen hand wil geven.
Ik probeer zo’n situatie dan maar te rationaliseren, ook in zo’n geval gaat het tenminste nog ergens over in tegenstelling tot al die situaties vol benauwende formaliteiten waarmee we onszelf en de ander tekort doen.
LikeLike