Studie
Ik studeerde politicologie aan de Vrije Universiteit en daarna aan de Universiteit van Amsterdam (Internationale Betrekkingen).In september 1989 studeerde ik af op het Nederlands Oost-Europa beleid met bijzondere aandacht voor spionage in het Oostblok.
Zelden zal een ‘specialisme’ zo snel irrelevant zijn geworden: twee maanden na mijn afstuderen viel de Berlijnse Muur. Een carrière als de nieuwe dr. Clavan behoorde niet meer tot de mogelijkheden.
Onderzoeker, projectleider, voorlichter
Begin jaren ’90 tijd gold nog de dienstplicht. Ik had in de jaren ’80 dienst geweigerd, onder andere omdat ik geen zin had in een situatie te komen waarin ik zou moeten schieten op bijvoorbeeld Poolse vrienden en moest in 1990 mijn vervangende dienstplicht doen. Ik kwam terecht bij het Amsterdams Centrum Buitenlanders (ACB), een provinciale steunfunctie voor het minderhedenbeleid.
Na mijn dienstplicht mocht ik blijven en werkte bij het ACB vervolgens als adviseur beleid en project- methodiekontwikkeling, onderzoeker en ook soms als persvoorlichter. In die jaren deed ik onder andere onderzoek naar migrantenorganisaties (zelforganisaties) en naar de positie van Chinezen in Nederland.
Ook begeleidde ik tussen 1990 en 1994 in opdracht van de gemeente Amsterdam diverse Turks Nederlandse en Marokkaans Nederlandse politici van verschillende partijen (PvdA, GroenLinks, D66, CDA, VVD). Na 1994 bleef ik politici van verschillende partijen incidenteel adviseren en ondersteunen. (Zie de column ‘Kijk, dit is onze allochtone kandidate’)
Begin jaren 90 samen met Marokkaans Nederlandse organisaties projecten om criminaliteit onder Marokkaanse jongeren te voorkomen, was ik betrokken bij de oprichting van een Bijzondere Leerstoel Islam aan de Universiteit van Amsterdam (zie dit in memoriam van professor Arkoun) en initieerde projecten om huiselijk geweld tegen te gaan en de emancipatie van (islamitische) lhbt’s te bevorderen.
Daarnaast werkte ik zo nu en dan als freelance journalist en gaf ik communicatie-adviezen en mediatrainingen aan maatschappelijke organisaties en politici.
Adjunct-directeur, interim- directeur, programma manager
In 1996 werd ik adjunct directeur van het ACB. In die rol was ik eindverantwoordelijk voor de project- en beleidsontwikkeling van de stichting. Verder moest ik namens het ACB de inhoudelijke samenwerking met de federatiepartners SSA en ForsA Amsterdam vormgeven. Deze organisaties vormden samen de Federatie Steunfuncties Minderheden (FSM). Ik gaf supervisie en coaching aan ongeveer 20 project- en beleidsmedewerkers en was onder andere verantwoordelijk voor het ontwikkelen en implementeren van een kwaliteitsverbeteringsproces, een inclusief personeelsbeleid en fondswerving.
Na een jaar als interimdirecteur van het ACB, waar destijds 50 mensen werkten, werd ik van 2003 tot 2012 programma en beleidsmanager van ACB Kenniscentrum, zoals het centrum inmiddels was gaan heten.
In die rol was ik verantwoordelijk voor de ontwikkeling van projecten, kennis & netwerken, de aquisitie van opdrachten en aangaan van strategische allianties.
Daarnaast bleef ik ook zelf onderzoek doen en ontwikkelde projecten. Inhoudelijk kwam het accent steeds vaker op het voorkomen van radicalisering, polarisatie en maatschappelijke spanningen te liggen.
Republiek Allochtonië
In september 2005 begon ik, uit onvrede over de hijgerige en hyperige berichtgeving over het integratiedebat het ‘Allochtonenweblog’ dat in 2010 verder ging als Republiek Allochtonië. De naam is gekscherend bedoeld. Op dit blog wordt geprobeerd relatief veel aandacht te besteden aan achtergronden, feiten, onderzoek en aan meningen, personen en maatschappelijke organisaties die in de reguliere media minder vaak gehoord worden. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en artikel 1 van de grondwet vormen voor het blog het belangrijkste referentiepunt. Dat betekent dat er op Republiek Allochtonië bijvoorbeeld relatief veel aandacht is voor elementaire vrijheden als de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst en dat er stelling wordt genomen tegen discriminatie, moslimhaat, antisemitisme en voor de emancipatie van vrouwen en lhbti’s.
Politiek
Van 1 maart 2012 tot 1 mei 2014 deed ik korte tijd iets heel anders: als Chef Bureau bij Groenlinks Amsterdam gaf ik als meewerkend voorman leiding aan de medewerkers van het Amsterdamse fractiebureau van GroenLinks en adviseerde ik de fractie.
Zelfstandig onderzoeker
Na twee jaar werkzaam te zijn geweest bij GroenLinks, keerde ik in 2014 terug naar het werk als zelfstandig onderzoeker en adviseur en publicist. Geregeld werk ik alleen, maar vaak ook samen met andere zelfstandige onderzoekers. Een overzicht van het onderzoek dat ik sindsdien heb uitgevoerd vindt u hier.
Overige werkzaamheden
Omdat het politieke debat steeds meer over beelden (een Clash of Perceptions) en niet over ‘feiten’ gaat, nam ik samen met Joost Berculo van het blog Sargasso het initiatief om een factchecksite te lanceren. In januari 2017 is de website stellingchecker.nl van start gegaan.
Samen met Roemer van Oordt deed ik onderzoek naar de institutionalisering van de islam in Nederland. Hierbij komen vragen aan de orde als: hoe hebben Nederlandse moslims zich in de loop der jaren in Nederland georganiseerd? Wat voor rol heeft het debat over de islam hierbij gespeeld? En wat zijn de verwachtingen voor de nabije toekomst? Dit leidde niet alleen tot het naslagwerk Zuilen in de Polder, maar ook tot de website polderislam.nl (2016) die we in de loop van 2020 zullen updaten met teksten uit Zuilen in de Polder.
Daarnaast adviseer ik geregeld (vrijwilligers)organisaties, bedrijven en de overheid, geef ik zo nu en dan een lezing en train ik vrijwilligers, of specifieke groepen als studenten, vrijwilligersorganisaties, professionals, beginnende politici en familieleden van Syriëgangers.
Schrijver
In 2008 debuteerde ik met de roman Isa die door uitgeverij Lemmens werd uitgegeven. Daarnaast schreef ik zes toneelstukken.
Mijn stukken gaan vaak over maatschappelijke thema’s en kenmerken zich door absurdisme, (zwarte) humor en snelle dialogen. Drie stukken zijn inmiddels gepubliceerd op de theatertekstensite van de Vereniging van Letterkundigen. Binnenkort volgt een vierde stuk. In februari 2017 ging voor het eerst een stuk in het buitenland in premiere: het toneelstuk Onbegrensd Verlangen werd in België opgevoerd, door Koninklijk Theater Rostune. Later volgden meer opvoeringen.
In 2019/2020 schreef ik voor Adelheid Roosen/Zina het kunstenplan voor de komende jaren.
Prijzen
Ik heb een paar keer de grote eer gehad een prijs te ontvangen. In 2016 ontving ik als oprichter en hoofdredacteur van Republiek Allochtonië de Clara Meijer Wichmann Penning, een prijs voor een persoon of organisatie die zich inzet voor de mensenrechten. Mijn speech kunt u hier nalezen.
In 2013 had ik de eer de Rachid Jamariprijs te ontvangen. Deze prijs werd door Mohamed Rabbae namens Amsterdamse migrantenorganisaties uitgereikt aan een persoon die ”zich gedurende lange tijd heeft ingezet voor een betere samenleving, zonder racisme en discriminatie.”
In 2012 ten slotte werd ik genomineerd voor de Connecting Differences Award. Deze prijs is voor een persoon die zich aan de hand van concrete activiteiten inzet om homoseksualiteit bespreekbaar te maken bij groepen waar dit gevoelig ligt.
Tot slot
Ik woon samen en geniet van onze twee geweldige dochters. Ik heb jarenlang gevoetbald, in Brabant en Amsterdam en ben mogelijk de minst scorende rechtsbuiten uit de Nederlandse voetbalgeschiedenis.
Acht jaar was ik duocoach van een leuk, gezellig en succesvol voetbalteam (meiden) dat meermalen in de hoofdklasse speelde. Ik houd verder veel van lekker eten, koken en muziek.
In 2015 werd ik een uur lang geinterviewd in het NTR-programma Dichtbij Nederland door Laila Abid. Het hele interview is hieronder te beluisteren:
Ewoud Butter 